Jaak Jansen: verschil tussen versies

Versie van 4 jul 2025 om 14:50

</span>JAAK JANSEN

CURRICULUM VITAE


Geb. Mol 3 januari 1939
Woonplaats: 2490 BALEN, Vaartstraat 12
tel. 014/81.17.77
Email: jaakjansen@skynet.be

DIPLOMA's:
1961 Regentaat Nederlands-Geschiedenis
Provinciale Normaalschool Hasselt
1966 Licentiaat Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde
Rijksuniversiteit Gent

LOOPBAAN:

1966-1967
Leraar Vrij Onderwijs Sint-Jozefscollege Beringen
1967-1976 Occasioneel wetenschappelijk medewerker
Kon. Instituut voor het Kunstpatrimonium
Brussel
1976-1978 Attaché KIK
1978-1998 Assistent KIk
1 april 1998 Werkleider KIK
1999-2003 departementshoofd departement documentatie KIK
01-10-2003 op pensioen

OPDRACHTEN:

- Inventarisatie van het roerend kunstbezit van de bedehuizen in de provincie Antwerpen.
- Inventarisatie van het roerend kunstbezit van de OCMW's in de provincie Antwerpen.
- Voorbereiding van de restauratiedossiers in de provincie Antwerpen en Vlaams Brabant.
- Inventarisatie van het roerend bezit van abdijen en kloosters. Uitgevoerd in de abdijen van Averbode, Bornem,
Grimbergen, Tongerlo, Westmalle; in de kloosters van Antwerpen Jezuïeten O.-L.-Vrouwecollege, Antwerpen
Zusters Maricollen, Overijse Zusters van Overijse-Mechelen, Rillaar Gasthuiszusters, Tienen Grauwzusters,
Turnhout Zusters van het H. Graf


SPECIALISATIE:

Mechelse Renaissance-beeldhouwwerk in hout.


VORMING: Opleidingsinstituut van de Federale Overheid
1996 gevolgde cursus: De auteurswet.

WETENSCHAPPELIJKE BIJDRAGEN
JAAK JANSEN


I
INVENTARISSEN.

a. Fotorepertoria:

In de periode 1967-1979 werd het kerkelijk meubilair van de provincie Antwerpen geïnventariseerd en
gepubliceerd. Dit gebeurde in opdracht van het Kon. Instituut voor het Kunstpatrimonium, en in samenwerking
met de Cultuurdienst van de provincie Antwerpen: "Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische
bedehuizen. Provincie Antwerpen."
1973

Kanton Heist-op-den-Berg
1975

Kanton Kontich


Kanton Lier


Kanton Mol


Kanton Westerlo


Kanton Willebroek
1976

Kanton Berchem


Kanton Borgerhout


Kanton Deurne


Kanton Merksem


Kanton Turnhout I
1977

Kanton Boom


Kanton Brasschaat


Kanton Herentals


Kanton Kapellen


Kanton Mechelen


Kanton Turnhout II


Kanton Zandhoven
1979

Kanton Antwerpen I tot IV


Kanton Antwerpen V tot VI

Na de provincie Antwerpen werd het fotorepertorium van de provincies Brabant en Oost-Vlaanderen afgewerkt.

1979

Kanton Asse
1980

Kanton Haacht (prospectie Benoit Geukens +)


Kanton Leuven I en II


Kanton Vilvoorde


Kanton Wolvertem (prospectie Benoit Geukens +)


Kanton Zaventem (prospectie Benoit Geukens +)
1983

Kanton Halle
1984
Kanton Gent I



b. Monografieën:

- Het Kunstpatrimonium van het Begijnhof te Turnhout, Turnhout, 1988, 144 pp. uitgave Koninklijk Instituut v.h.
Kunstpatrimonium te Brussel en Vrienden van het Begijnhof te Turnhout.

- De kunstschatten van het Torenmuseum te Mol, Tessenderlo, 1988, 268 pp. uitgave Gemeentelijk Beiaardcomité
te Mol; co-auteurs H. Cilissen en F. Vos.

- Het kunstpatrimonium van het O.C.M.W. te Herentals, Brussel-Herentals, 1992, 144 pp. uitgave Koninklijk
Instituut v.h. Kunstpatrimonium te Brussel en O.C.M.W. Herentals.

- Jaak Jansen en Herman Janssens, Beeldhouwwerk in de Abdij van Averbode, uitgave Koninklijk Instituut v.h.

Kunstpatrimonium te Brussel en Abdij van Averbode. Brussel-Averbode 1999.

-Jaak Jansen en Christina Ceulemans, Inventaris van het roerend kunstpatrimonium van de Norbertijnenabdij van
Tongerlo, Brussel-Tongerlo, deel I 2006, deel 2 in voorbereiding.

-Jan Defever, herziene uitgave door Jaak Jansen, De Sint-Andrieskerk te Balen. Kerkgebouw en kunstbezit,
licentiaatverhandeling door Jan Defever Akademiejaar 1974-1975, herziene uitgave gepubliceerd door Studium
Generale, 202l.



II
MEDEWERKING AAN NASLAGWERK

- Negentien kastelen van de provincie Antwerpen werden beschreven in het tweedelig verzamelwerk: Het groot
kastelenboek van België, o.l.v. Fr. Génicot, Brussel, 1976-1977.

- Het bouwkundig kerkelijk erfgoed in de Kempen werd beschreven: Kerken, in Bouwkundig erfgoed in het
Kempens landschap, Hoogstraten, 1995, p. 59-70.

-Kamiel Mertens en Jaak Jansen, De Heilige Odrada van Balen. Verzameling van alle publicaties, 2 delen,
Studium Generale VZW Balen, 2014.


III TENTOONSTELLINGSCATALOGI

1969
Bij gelegenheid van de tentoonstelling en inventarisatie van het bezit van het Gasthuis- museum
te Geel werden door mij de schilderijen beschreven: Volkskundige Tentoonstelling in het Oude Gasthuis te Geel,
Geel, 1969.

1969
Een beknopte beschrijvende inventaris van de kunstvoorwerpen in kerken en kapellen van de gemeente
Balen werd gepubliceerd: Balen Oud - Balen Jong. Catalogus met bijzonderheden over Balen, 1969, p. 28-34.

1971
In samenwerking met wijlen de heer B. Geukens werd een regionale tentoonstelling ingericht
te Mol. Hier werden 29 beelden bij mekaar gebracht uit de kerken en kapellen van de omgeving. De tentoon-
stelling had een opvoedkundig opzet: stijlvergelijking, heiligenverering, historische achtergrond, herwaardering
van het patrimonium: Oude Kerkelijke Beeldhouwkunst in de Oosterkempen, Mol, 1971, 20 pp.

1977
Onze medewerking verleenden wij aan de tentoonstelling te Brussel over beeldhouwkunst in de eeuw
van Rubens. Hierbij bespraken wij de werken van Jan Pieter Van Baurscheit de Oude (1669-1728): De beeld-
houwkunst in de eeuw van Rubens, Brussel, 1977, p. 187-194.

1985
Wij werkten mee aan de catalogus van een tentoonstelling te Ninove: De Premonstra- tenzerabdij
van Ninove (1137-1796), Ninove, 1985, nrs. 32, 42, 43, 46, 52, 53, 62.

1990
Wij stelden de catalogus samen van een regionale tentoonstelling: De Heilige Odrada van Balen,
Bouwstoffen voor de kunstgeschiedenis, Balen, 1990, 56 pp.

1993 Beschrijving van het Sint-Jobretabel van Retie-Schoonbroek voor de tentoonstelling in de kathedraal te
Antwerpen: Antwerpse retabels 15de-16de eeuw , deel I, Antwerpen, 1993, nr. 16, p. 118-125.

1997 Medewerking aan de tentoonstelling te Mechelen over Lucas Faydherbe Mechels beeldhouwer en architect
1617-1997; inleidende nota over de Voorlopers van Lucas Faydherbe; verscheidene notities bij beelden nrs. 1 tot
8, 69 tot 71.

2000 Overzichtstentoonstelling van de ambachtelijke productie van houten beeldhouwkunst tijdens de
Renaissancperiode: Mechels houtwerk in de eeuw van Keizer Karel V. De tentoonstelling wordt georganiseerd in
het kader van de Keizer Karel V- festiviteiten in ons land.
Inleidende notities:
Mechelse rondsculptuur in hout tijdens de Renaissance; studie van twee modellen; p. 11-45.
Ambachtelijk karakter van de renaissancebeeldhouwkunst te Mechelen: de rolle van 1564, p. 47-59.

Vermeldingen van Mechels renaissancebeeldhouwwerk in de literatuur, p. 99-119.

2012 Tentoonstellingsgids Sonnius Bisschop en Abt tussen Tongerlo, Antwerpen en ’S-Hertogenbosch,
Norbertijnenabdij Tongerlo 28 april – 30 september 2012.



IV
ARTIKELS


1. Een onbekend werk van Hiëronymus III Francken te Balen, in Bulletin van het Kon. Instituut voor het
Kunstpatrimonium, 11, 1969, p. 179-18O.

2. Nieuwe gegevens over het werk van Walter Pompe (17O3-1777), in Bulletin van het Kon. Instituut voor het
Kunstpatrimonium, 13, 1971-1972, p. 207-214.

3. Het negentiende-eeuwse meubilair in de Sint-Catharinakerk te Sint-Katharina-Lombeek, geïdentificeerd door
het kerkarchief op de pastorij, in De Brabantse Folklore, 2O4, 1974, p. 393-401.

4. Aantekeningen bij een regionale tentoonstelling van kerkelijk beeldhouwwerk te Mol, in Noordgouw, 14, 1976
- 1/2, p. 1-14.

5. Vijf nieuw-geïdentificeerde werken van de Mechelse beeldhouwer Nicolaas Van der Veken (1637-1709), in
Bulletin van het Kon. Instituut voor het Kunstpatrimonium, 16, 1976/1977, p. 84-95.

6. Twee merkwaardige beeldjes van O.-L.-Vrouw van Loreto in de Kempen, nl. te Balen en te Lichtaart, in
Taxandria, nieuwe reeks 49, 1977, p. 151-162.

7. Drie onbekende beelden van Nicolaas Van der Veken (1637-17O9), in Handelingen van de Koninklijke Kring
voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, 80, 1981, p. 213-217.

8. Identificatie van het zilverwerk van Lambertus Hannosset in de bedehuizen van de provincie Antwerpen, in
Bulletin van het Kon. Instituut voor het Kunstpatrimonium, 19, 1982-1983, p. 34-51.

9. Probleemstelling rond de datering en het auteurschap van het beeld van O.-L.-Vrouw van Hanswijk te
Mechelen: Het merkteken van de Meester met de vijfpuntige ster op het beeld van O.-L.-Vrouw van Hanswijk, in
Hanswijk 1000, jg. 2, nr. 2, 1985, p. 6-10.

10. Tinwerk van de Turnhoutse tinnegieters Van Gastel (1759-1830) te Geel, Meerhout en Herentals, in
Taxandria, nieuwe reeks 57, 1985, p.2O7-217.

11. De produktie van het Turnhoutse beeldhouwersatelier van Hendrik Peeters-Divoort (1815-1869) voor de
Sint-Petrus en Pauluskerk te Mol, in Taxandria, nieuwe reeks 59, 1987, p. 1O7-111.

12. Onderzoek van de beeldengroep van het Gasthuis te Geel, voorstellend "De onthoofding van de H. Dimpna",
in Jaarboek Geels Geschiedkundig Genootschap, 24, 1987, p. 8-16.

13. Het authenticiteitsattest (1687) voor het beeldje van O.-L.-Vrouw van Loreto (1674) in de Sint-Andrieskerk te
Balen, in Taxandria, nieuwe reeks 60, 1988, p. 246-254.

14. Het geschil van Maria Faydherbe in 1632-1633, of de spanning tussen Renaissance- en Barokbeeldhouwkunst
te Mechelen, in Bulletin van het Kon. Insituut voor het Kunstpatrimonium, 22, 1988/89, p. 78-1O3.

15. Nieuwe gegevens over het meubilair van de Sint-Petrus en Pauluskerk te Mechelen, in Handelingen Kon.
Oudheidkudige Kring... te Mechelen, 94, 1991, p. 89-112.

16. Schilderij van Onze-Lieve-Vrouw met Kind in het Stedelijk Museum Stellingwerff-Waerdenhof, in Kunst in de
kijker, 21, 1992, 7 pp.

17. De bouw van de Sint-Luciakapel te Rosselaar-Balen in 1663, in Taxandria, nieuwe reeks 65, 1993, pp. 71-91.

18. Zorg voor het cultureel erfgoed. Roerend bezit, in Jaarboek Provinciale Commissie voor Geschiedenis en
Volkskunde, 5, 1995, p. 220-226.

19. Zilveren reliekhouder en altaarcarillon, 18de eeuw, Antwerpen, Lambertus Hannosset in het Museum Stel-
lingwerff-Waerdenhof, in Kunst in de kijker, 51, 1995, 8 pp.

20. Status qaestionis betreffende de Mechelse schrijnwerker-beeldhouwer Thomas Hazart (+1610) of de Meester
met de Davidster, in Bulletin van het Kon. Instituut voor het Kunstpatrimonium, 26, 1996, p. 119-161.

21. Paneelmakersmerken (vanaf 1617) in Kempense verzamelingen en elders, in Taxandria, nieuwe reeks 80,
1998, p. 5-38.

22. Inventarisatie, het begin van een beschermingsbeleid voor het roerend kunstpatrimonium, in Bulletin 50 jaar
Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium1999, 2002, p.97- 1999.

23. Ria De Boodt en Jaak Jansen, Het retabel van Oplinter. De moeilijke geschiedenis van het restauratiedossier
in de negentiende eeuw, in Scientia Artis, 1, 1999, p. 133-166.

24. Merten Van Calster "beldesnyder tot Mechelen" ( ca 1570 - +1628), in Bulletin van het Koninklijk Instituut
voor het Kunstpatrimonium, 28, 2002, p. 97-122.

25. Jaak Jansen, Simonne Verfaille en Jana Sanyova, Onderzoek en behandeling van een gepolychromeerd beeld
van de H. Johanna van Frankrijk gebeeldhouwd door Nicolaas Van der Veken (1637-1709), in Bulletin van het
Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, 29, 2003, p. 155-178.

26. Het eigenbelang als verklarend leidmotief voor de aanwezigheid van ambachtelijke keurmerken op Brabants
in het bijzonder Mechels beeldsnijwerk, in Bulletin van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, 30,
2004, p. 267-284.

27. Het verhaal van de restauratieplannen van beelden en schilderijen in de Sint-Gertrudiskerk te Vorst-Laakdal,
in De Klomp Contactblad van de Vrienden van het Museum V.Z.W. Heemkring Laakdal, 12, 1, 2005, p. 15-27.

28. De devotie tot de H. Odrada in de Kempen tijdens de 17de eeuw, in Taxandria, 78, 2006, p. 83-98.

29. Muurschilderingen van 1896 door Oscar Algoezt (1862-1932) in de kapel van de grauwzusters te Tienen, in
Museumstrip V.Z.W. vrienden leuvense musea, 35, 1, 2008, p. 2-9.

30. Het besloten hofke (ca. 1500) in de Sint-Andrieskerk te Balen, in Jaarboek 2009 Erfgoed Balen, 2009, p. 65-74
(in samenwerking met dochter Leen Jansen).

31. Devotie tot de H. Odrada in de Antwerpse Kempen tijdens de 19de eeuw, in Taxandria, 82, 2010, p. 61-83.

32. Restauratie van een biechtstoel in de Sint-Andrieskerk te Balen, in Jaarboek 2010 Erfgoed Balen, p. 119-126.

33. Het atelier van Hendrik Peeters-Divoort (°1815-+1868) en zijn productie, in Taxandria 84, 2012, p. 111-164.

34. Verdwenen kerkelijk kunstbezit, in Jaarboek 2012 Erfgoed Balen, p. 177-184.

35. Het Sint Jobsretabelvan Schoonbroek (Retie): een status questionis, in Bulletin Koninklijk Instituut voor het
Kunstpatrimonium, 33 – 2009-2012, Brussel 2013, p. 113-131.

36. Over relieken en echtheidsattesten, in het bijzonder deze van de H. Odrada, vereerd te Balen en te
Mol-Milligem, in Taxabndria, 85, 2013, p. 179-194.

37. Over wringers, tegenwringers en afgewrongen wringers in Balen, in Jaarboek2013 Erfgoed Balen, p. 27-41.

38. Het beeld en het reliekschrijn van de H. Odrada van 1891, in Jaarboek 2014 Erfgoed Balen, p. 197-204.

39. Folder. Sint-Andrieskerk, Balen, 2014, 27 pp.

40. Filip Lammekens en zijn sacramentstoren (15Ӥ-1544) herontdekt in de abdij van Tongerlo, in Taxandria,
2015, p. 215-276.

41. Den Alcazar, in Jaarboek 2015 Erfgoed Balen, p. 137-139.

42. De kerkfabriek van Sint-Andreas Balen verkocht twee schilderijen in 1907, in Jaarboek 2015 Erfgoed Balen,
p. 141-148.

43. De Broederschap van de heilige Odrada (1892)) in de Sint-Andrieskerk te Balen, in Jaarboek 2017 Erfgoed
Balen, p. 67-74.

44. Jaak Jansen en Zuster Ilona Faes OSSJ, Het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel (ca. 1610) in de
priorij van de Zusters van het H. Graf te Tongerlo, in Taxandria 91, 2019, p. 193-207.

45. Staf Peeters en Jaak Jansen, De abdij van Averbode als tiendheffer in Balen tijdens de 17de en 18de eeuw, in
Jaarboek 2019 Erfgoed Balen, p. 58-87.

46. De oude pastorij en zijn vest (1634-1635), in Jaarboek 2020 Erfgoed Balen, p. 7-14.

47. De pastorie van Messelbroek (1753-1757) door broeder-norbertijn Gregoire Godisar, in Heemkundig
tijdschrift Heemkring Averbode, 2020, ??,,,

48. In memoriam Jef Hus, in Jaarboek 2021 Erfgoed Balen, p. 159-160.

49. 1684, in Jaarboek 2022 Erfgoed Balen, p. 113-116

50. Een vermelding voor Adeleine Hus in het Balense straatbeeld, in Jaarboek 2022 Erfgoed Balen, p. 117-123

51. Napoleon Daems, succesrijke ondernemer, katholieke persoonlijkheid, spilfiguur in het Turnhoutse
artistiek-ambachtelijk milieu, in Taxandria, 2022, p. …

52. 1684 (2), in Jaarboek 2023 Erfgoed Balen, p.

53.


V
LEZINGEN

1972
Geel: Geels Geschiedkundig Genootschap. Lezing: "Beeldhouwkunst in de Oosterkempen."

1976
Huy: XLIVe Congres van de Federatie van Kringen voor Geschiedenis en Oudheidkunde van België.
Lezing: "Nadere gegevens betreffende enkele beeldjes van O.-L.-Vrouw met Kind uit de tweede helft XVIIde
eeuw, genaamd O.-L.-Vrouw van Loreto".

1977
Geel: Rotary Club. Ter gelegenheid van het Rubens-jaar: spreekbeurt over "Rubens en zijn tijd".

1981
Mechelen: Koninklijke Kring voor Oudheidkunde Letteren en Kunst van Mechelen. Lezing: "Mechelse
rondsculptuur in hout tijdens de Renaissanceperiode".

1982
Hasselt: Eerste Kongres van de Federatie van Nederlandstalige Verenigingen voor Oudheidkunde van
België. Lezing: "Een andere visie op het geschil tussen Maria Faydherbe en de meesters-beeldhouwers van het
ambacht te Mechelen in 1632-1633".

1986
Turnhout: Kon. Oudheidkundige Kring Taxandria.

Lezing: "Heiligenverering en relieken in de Kempen".

1987
Leuven: KUL colloquium “Merken Opmerken”. Lezing: "Meestertekens van Mechelse beeldhouwers uit
de Renaissancetijd".

1990
Brussel, Kon. Instituut voor het Kunstpatrimonium.
Lezing: "Het geschil van Maria Faydherbe met de beeldhouwers te Mechelen in 1633".

1992 Stedelijk Museum Stellingwerff-Waerdenhof. Kunst in de kijker: “Schilderij van Onze-Lieve-Vrouw met
Kind Antwerpen, 2de kwart 17de eeuw”.

1993 Antwerpen, Jaarvergadering van de Kamer voor geschiedenis en volkskunde: "Bescherming van het roerend
kunstpatrimonium".

1995 Museum Stellingwerff-Waerdenhof. Kunst in de kijker: “Een zilveren reliekhouder en altaarcarillon,
Antwerpen, Lambertus Hannosset, 18de eeuw”.

1997 Mechelen Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen. Lezing: “Voorlopers
van Lucas Faydherbe”.

1998 Turnhout Koninklijke Oudheidkundige Kring Taxandria: “Mechelse Renaissancesculptuur in hout en het
O.-L.-Vrouwebeeld uit de Sint-Theobalduskapel te Turnhout”.

2020 Erfgoed Balen. Vierdaags seminarie over de vermeldingen van Balen in de achttiende-eeuwse archieven van
Averbode; transcripties en interpretaties.

2022 Seminarie over de vita en de verering van de H. Odrada, 25 mei en 1 juni Erfgoed Balen.

2022 Seminarie Erfgoed Balen: De oudste teksten over Balen-Scheps 1267-1268